Mózg – trzy w jednym

Aby coś w swoim życiu zmienić i aby te zmiany były trwałe – trzeba najpierw dojść do porozumienia ze swoim mózgiem a właściwie z jego najstarszą, najbardziej pierwotną, niepodlegającą świadomym decyzjom częścią – mózgiem gadzim.

Najstarszą częścią układu nerwowego jest rdzeń kręgowy. Na nim u nasady szyi, osadzona jest najstarsza część mózgu zwana mózgiem gadzim, podobnie zbudowana jak mózgi gadów. Składa się z podwzgórza z gruczołami przysadki i szyszynki, rdzenia przedłużonego i móżdżku. Nadrzędnym zadaniem tej części mózgu jest zapewnienie organizmowi przeżycia. Ta część mózgu reguluje podstawowe czynności życiowe, takie jak oddychanie, pracę serca i ciśnienie krwi, temperaturę, metabolizm oraz uczucie głodu i pragnienia,  a także integrację bodźców słuchowych i czuciowych.

Mózg gadzi to część rządząca się własnymi prawami, w dużym stopniu niezależna od świadomości i poza jej kontrolą, najsilniej aktywna i dominująca w chwilach stresu, zagrożenia życia. Stale kontroluje stan pobudzenia umysłu, snu, czuwania i przytomności,  oraz motywacji do działania i organizowania codziennych czynności. Część mózgu najsilniej pracująca i aktywowana w procesie wewnętrznej transformacji.

Tak więc za motywację i zarządzanie czasem odpowiada część mózgu będąca poza kontrolą świadomości. Część mózgu posiadająca cały arsenał broni chemicznej, sposobów i sztuczek, które są w stanie unicestwić najlepszy nawet plan. Jakie sztuczki? Ból głowy, brzuszka i paluszka, rozstrój żołądka, senność, pragnienie, swędzenie, rozdrażnienie, rozleniwienie, zmęczenie, brak koncentracji i zapomnienie…. 🙂

Mózg ssaczy

Nad mózgiem gadzim znajduje się układ limbiczny, znany także jako mózg ssaczy. Ta część mózgu reguluje m.in. reakcje emocjonalne i jest odpowiedzialna za uczenie się i pamięć długotrwałą.

Składa się z hipokampa, jąder migdałowatych i podwzgórza. Hipokamp jest kluczową strukturą dla orientacji przestrzennej i pamięci długotrwałej. Pamięć ta obejmuje zarówno świeżo przyswojone fakty, jak i wspomnienia o wydarzeniach odległych w czasie. Hipokamp sortuje informacje i przypisuje im określone cechy, dzięki czemu możliwe jest ich późniejsze odnalezienie. Część hipokampa nazywana podporą związana jest prawdopodobnie z mechanizmem oczekiwania i odkrywania nowości.

Jądra migdałowate (amygdala) służą do wywoływania agresji, zachowań seksualnych i strachu oraz blokowania ciekawości, umożliwiają zapamiętywanie emocji towarzyszących zdarzeniom. Ciała migdałowate podejmują decyzję o „walce lub ucieczce”. Pełnią one rolę strażnika, który kontroluje docierające do mózgu sygnały i jeśli któryś uzna za zagrożenie, uruchomi szereg procesów mających na celu obronę organizmu. Należą do nich: wydzielanie odpowiednich hormonów, mobilizacja ośrodków ruchowych, pobudzanie układu sercowo-naczyniowego, a zwłaszcza zablokowanie dopływu tlenu i glukozy do kory mózgowej przez co następuje zatrzymanie racjonalnego i twórczego myślenia. W tym czasie organizm opiera się na instynktownych zachowaniach w celu skrócenia czasu reakcji. Ciało migdałowate lubi to, co znane i bezpieczne, więc może wszczynać alarm nawet z błahych powodów,  gdy uzna bodziec za nieprzyjemny np. myśl, że musimy wystąpić publicznie albo nauczyć się czegoś nowego.

Podwzgórze zawierające przysadkę mózgową odpowiedzialne jest za sprzężenie z układem hormonalnym, wpływa też na wzbudzanie i ekspresję sygnałów stresu i przyjemnych emocji (oksytocyna, endorfiny).